مشرق نوشت: یکی از ابهامات و شائبههایی که درباره قدرت نیروی هوایی ایران مطرح میشود، قدمت و سابقه پروازی جنگندههای آن است که برخی دانسته یا ندانسته، این موضوع را دلیلی بر عدم قدرت و نداشتن توان کافی این بخش از نیروهای مسلح کشورمان تفسیر میکنند. اما پس از آنکه در روزهای گذشته اخباری مبنی بر حضور هواپیمای oV-۱۰ ساخت آمریکا در عراق منتشر شده، نگاهها به توان رزمی هواپیماهایی با عمر شناسنامهای بالا، تاحدودی تغییر کرده است.
این هواپیما که در حقیقت اوج دوران عملیاتی آن در زمان جنگ ویتنام بود برای نبرد با گروه داعش به آسمان عراق بازگشته و بر اساس اخبار رسیده، عملکرد قابل قبولی هم داشته است. با این اوصاف، این سوال پیش میآید که آیا اصولا هواپیماهای قدیمی شانسی در فضای نبردهای امروزی دارند یا خیر؟ و آیا پرنده هایی که شاید بیش از ۴ دهه از اولین پرواز آنها میگذرد، همچنان توان جنگیدن و حضور در مناطق عملیاتی را پیدا میکنند؟
بررسی پرندههای حاضر در ارتشهای مختلف جهان، نشان میدهد بسیاری از کشورها این جنگجویان قدیمی را بازنشسته نکرده و همچنان با کمک آنها به نبرد میپردازند که در این مطلب، نگاهی به تعدادی از این هواپیماها خواهیم داشت.
A-۱۰
این هواپیمای تخصصی پشتیبانی نزدیک هوایی که اولین پرواز آن در سال ۱۹۷۲ میلادی یعنی بیش از ۴۰ سال پیش انجام شده است همچنان در خط یک نبرد حضور داشته و نقش تخصصی خود را بر عهده دارد. هواپیمای A-۱۰ ساخت شرکت Fairchild Aircraft یکی از نتایج تجارب تلخ آمریکا در جنگ ویتنام بود.
آمریکایی ها متوجه شدند نبود یک هواپیمای تخصصی به منظور پشتیبای نزدیک از نیرویهای زمینی چقدر میتواند مشکل ساز باشد. این هواپیما به منظور پشتیبانی از نیروهای زمینی و نابودی قوای زمینی دشمن طراحی شده و در سال ۱۹۷۷ وارد خدمت شد. خدمه این هواپیما آن را «گراز زگیلدار» نیز صدا می کنند.
A-۱۰ با توان حمل توپ گاتلینگ آونجر با کالیبر ۳۰ میلی متر و همچنین بیش از ۷ تن مهمات بیشتر در زمان جنگ سرد در اروپای غربی برای مقابله با هرگونه حمله زرهی شوروی سابق حضور داشت. اولین میدانی که این هواپیما در آن حاضر شد عملیات طوفان صحرا بود که این هواپیما در آن در حدود ۹۰۰ عراده تانک و ۱۲۰۰ قبضه توپ ارتش بعثی را نابود کرد. این هواپیما در نبرد بالکان نیز حضور داشته و پس از حادثه یازدهم سپتامبر و حمله آمریکا به افغانستان و عراق به عضو ثابت عملیات ضد نیروهای شبه نظامی بدل شد.
این هواپیما با ارتقاء به A-۱۰C توان حمل مهمات هدایت ماهواره ای و غلاف هدف گیری جدید را نیز پیدا کرد. A-۱۰ در لیبی نیز حضور پیدا کرد و اخیرا در حملات هوایی ضد داعش در عراق نیز وارد عمل شده است. با وجود فشارهای شدید از طرف نیروی هوایی آمریکا برای بازنشسته کردن این پرنده، حمایت سیاسی برخی از سناتورهای آمریکایی مثل جان مک کین و نیاز شدید به توانایی های بی همتای آن در میادین مثل عراق امروز باعث شده که این پیرمرد آمریکایی همچنان در میدان حضور داشته باشد.
F-۷BGI
هواپیمای بعدی در لیست ما یک مدل از کپی موفق چینی ها از میگ ۲۱ روسی است. چینیها هواپیمای F-۷ را در اواخر دهه ۱۹۶۰ میلادی به پرواز درآورده و چیزی بیش از ۲۴۰۰ فروند از آن را تولید کردند. این هواپیما بیشتر به عنوان محصولی مخصوص کشورهای جهان سوم شناخته میشود. در سالهای بعد چینیها مدلهای بسیار زیادی از این هواپیما را حتی با سامانههای غربی برای مشتریهای گوناگون توسعه دادند.
مدل BGI که مخصوص نیروی هوایی بنگلادش توسعه یافته است را می توان به نوعی پیشرفته ترین عضو خانواده جنگنده اف ۷ دانست. این هواپیما با رادار کنترل آتش KLJ-۶F مجهز شده و توان شلیک موشک های هدایت راداری مثل PL-۱۲ ساخت چین را دارد. این رادار بردی در حدود بیش از ۸۰ کیلومتر را دارد. این رادار توان شناسایی همزمان ۶ هدف هوایی و درگیری همزمان با دو هدف را دارد.
سامانه هدف گیری روی کلاه خلبان، توان حمل انواع موشک های هدایت فروسرخ جدید، توان حمل بمبهای هدایت لیزری و ماهوارهای، موشک ضد کشتی C-۷۰۴، توان پرواز با سرعت بیش از ۲ ماخ و توان مانور پذیری بالاتر به نسبت بسیاری دیگر از اعضای خانواده اف ۷ از جمله تواناییهای تعریف شده برای این جنگنده به شمار میرود.
همانطور که مشاهده میشود به نوعی میتوان این هواپیما را یک جنگنده نسل ۴ دانست. بخش زیادی از تواناییهای موجود در این هواپیما، خصوصا در بخش حمل سلاح در مدلهای ابتدایی جنگندهای مثل اف ۱۶ آمریکایی نیز وجود نداشت.
Tu-۹۵
این بمب افکن چهارموتوره روسی را شاید می توان یکی از جالب ترین پرندههای عملیاتی حال حاضر دنیا قلمداد کرد. توپولوف ۹۵ یک بمب افکن ۴ موتوره توربوپراپ ساخت شوروی سابق است که از سال ۱۹۵۶ میلادی وارد خدمت نیروی هوایی شوروی سابق شده است و هنوز هم در خط یک نیروی هوایی روسیه حضوری فعال دارد.
این بمب افکن و پروازهای گشتی آن مسلح به تسلیحات اتمی و اسکورت آن توسط جنگندههای ناتو یکی از سمبلهای دوران جنگ سرد بود. این بمب افکن روسی که به «خرس» معروف شده، به تازگی ارتقا پیدا کرده و اکثرا سامانههای ارتباطی و رادیویی و الکترونیکی آن نیز به روز رسانی شده است. سامانه هدایت ماهوارهای گلوناس روسی نیز به این بمب افکن افزوده شده و موشکهای کروز برد بلند KH-۱۰۱ و KH-۱۰۲ نیز به زرادخانه آن افزوده شده است.
این ارتقا به این بمب افکن روسی کمک میکند تا حدود سال ۲۰۲۵ میلادی نیز در خدمت نیروی هوایی روسیه باشد. تا آن زمان این هواپیما عمر عملیاتی بیش از ۶ دهه خواهد داشت. این بمب افکن روسی اخیر در حملات بر علیه گروه تروریستی داعش نیز شرکت داشت.
میراژ MF-۲۰۰۰
هواپیمای میراژ اف ۱ یکی از هواپیماهای قدیمی رزمی فرانسه محسوب میشود که قدمت آن به اوایل دهه ۱۹۷۰ بازمی گردد. میراژ اف ۱ همچنان در چندین کشور جهان در حال خدمت است. پیشرفته ترین مدل هواپیمای میراژ اف مدل MF۲۰۰۰ است که در نیروی هوایی مراکش در حال خدمت است.
این هواپیما در حقیقت یک میراژ اف ۱ است که از لحاظ سامانههای الکترونیکی و تسلیحاتی به مانند میراژ ۲۰۰۰ تجهیز شده است. رادار RDY-۳ با قابلیت درگیری با چند هدف هوایی به صورت همزمان و همچنین نقشه برداری از سطح زمین، توان حمل موشکهای هوا به هوا میکا که هم اکنون در هواپیماهای میراژ ۲۰۰۰ و رافال مورد استفاده قرار میگیرد، نصب غلاف هدفگیری و شناسایی Damocles که پیشرفتهترین غلاف هدف گیری-شناسایی حال حاضر نیروی هوایی فرانسه محسوب میشود، قابلیت حمل بمبهای هدایت لیزری و همچنین سامانه اخلالگر دفاع از خود از جمله ویژگیهای خاص این مدل از میراژ اف ۱ به حساب میآید.
این ارتقاء صورت گرفته روی میراژهای اف ۱ که در اصل هواپیمایی با نزدیک ۴۳ سال به حساب میآید آنها را برای چندین سال آینده نیز آماده نبرد کرده است.
F-۵M
نیروی هوایی برزیل یکی از کاربران قدیمی هواپیمای اف ۵ محسوب میشود. این کشور در راستای برنامه مدرنسازی نیروی هوایی خود برنامه ارتقاء تعدادی از هواپیماهای رزمی خود را توسط شرکت برزیلی امبرائر به انجام رساند و در طی این ارتقاء اف ۵ های خود را کاملا به روز رسانی کرد. این پروژه F-۵M و یا F-۵EM خوانده میشود.
مجهز شدن به رادار و موشکهای هوا به هوای فامد، سامانه هدف گیری روی کلاه خلبان و موشکهای برد کوتاه جدید، قابلیت سوختگیری هوا به هوا، قابلیت حمل بمبهای هدایت شونده، نصب نمایشگرهای دیجیتالی در کابین، سامانه جدید تامین اکسیژن خلبان و نصب سامانه هشدار دهنده قفل موشکی و جنگ الکترونیک از جمله ارتقاءهای اعمال شده بر روی اف های برزیل هستند.
نکته جالب اینجاست که بعد از ارتقاء این هواپیماها آنها در نیروی هوایی برزیل جایگزین هواپیماهای میراژ ۲۰۰۰ شدند. به صورت عادی میراژ ۲۰۰۰ هواپیمایی بسیار پشیرفته تر از اف ۵ محسوب میشود اما این ارتقاء باعث شد تا برزیلیها جایگزین مناسب برای میراژهای خود پیدا کنند.
با این اوصاف، میتوان به راحتی پذیرفت که اگر جنگنده های قدیمی، به خوبی و با ساختار مناسب، به روزرسانی شوند، میتوانند تا سالهای سال، با قدرت به فعالیت خود ادامه دهند و این همان هدفی است که با شعار «عمردهی انقلابی» در نیروهای مسلح کشورمان جریان دارد.
نظر شما